गुलाब लागवड

📑 अनुक्रमणिका

• गुलाबाच्या जाती
• माती व हवामान
• लागवड
• पाणी व्यवस्थापन
• खत व्यवस्थापन
• सूक्ष्म अन्नद्रव्ये
• जैवखते
• छाटणी
• वाढ नियंत्रक
• किड व रोग नियंत्रण
• कालावधी
• फुलोरा व तोडणी
• उत्पन्न

🌱 गुलाबाच्या जाती

डच, ग्लॅडिएटर, बोरडो व बटन गुलाब या जाती शेतकरी गुलाब लागवड प्रामुख्याने लावतात.

🌍 माती व हवामान

गुलाब लागवड साठी सुपीक, चांगली निचरा होणारी वालुकामय गाळमाती (pH 6-7) योग्य असते. किमान ६ तास सूर्यप्रकाश आवश्यक. दिवसाचे तापमान 26°C आणि रात्रीचे 15°C उत्तम असते.

🌿 लागवड

प्रामुख्याने कलम केलेली रोपे वापरतात. लागवडीतील अंतर जातीवर अवलंबून:

• डच गुलाब — हरितगृह लागवडीसाठी
• ग्लॅडिएटर, बोरडो, बटन — मोकळ्या शेतासाठी

💧 पाणी व्यवस्थापन

सुरुवातीला दररोज 10-15 मिनिटे पाणी. नंतर दिवसातून दोनदा. हवामान आणि जमिनीच्या प्रकारानुसार बदल. खारट पाणी टाळावे.

🌾 खत व्यवस्थापन

1. सुरुवातीस वाढीसाठी – 12:61:00, 19:19:00
2. फुलधारणेनंतर – 0:52:34, 0:0:50, 13:40:13

⚗️ सूक्ष्म अन्नद्रव्ये

• 1g/L चिलेटेड मायक्रोन्यूट्रिएंट्स फवारणी
• मॅग्नेशियम, कॅल्शियम, बोरॉन – ड्रिपद्वारे

🧪 जैवखते

आझोस्पिरिलम व फॉस्फोबॅक्टेरिया महिन्यातून एकदा ड्रिपद्वारे द्यावेत.

✂️ छाटणी

ऑक्टोबर ते डिसेंबर छाटणीस योग्य. रोगट, कमकुवत, गुंतागुंतीच्या फांद्या काढाव्यात. छाटलेल्या भागावर बोर्डो पेस्ट किंवा कॉपर ऑक्सीक्लोराईड वापरावा.

🌸 वाढ नियंत्रक

छाटणीनंतर ३० दिवसांनी GA₃ ची फवारणी करावी. फुलधारणा वाढते.

🛡️ किड व रोग नियंत्रण

🪲 प्रमुख किडी

• गुलाब भुंगा – क्विनालफॉस 2 ml/L
• व्हाईट ग्रब – मेटारिझियम 1kg/acre
• मेलीबग – मेथिल पॅराथिऑन 2ml/L
• रेड स्केल – मॅलाथिऑन 2ml/L किंवा फिश ऑईल सोप
• त्रिप्स/मावा – डायमेथोएट, इमिडाक्लोप्रिड, स्पायनोसॅड

🦠 रोग

• ब्लॅक स्पॉट: कार्बेन्डाझिम, अॅझॉक्सीस्ट्रोबिन
• पावडरी मिल्ड्यू: वेटेबल सल्फर, मायक्लोब्युटानिल
• बोट्रायटिस: क्लोरोथॅलोनील, मॅन्कोझेब
• क्राउन गॉल: बाधित झाडे नष्ट करावीत, ५ वर्षे त्या ठिकाणी गुलाब न लावणे

📅 कालावधी

फुलधारणा पहिल्या वर्षी सुरू होते. दुसऱ्या वर्षापासून उत्पादन चांगले मिळते.

🌼 फुलधारणा व तोडणी

लागवडीनंतर ९० दिवसांनी फुलायला सुरुवात होते. सकाळी लवकर पूर्ण उमलेली फुले तोडावीत.

📊 उत्पन्न

उत्पादन दर एकर दरवर्षी सुमारे ३ ते ४ लाख फुले मिळतात. गुलाबाचा दर बाजारभावावर अवलंबून असतो. बाजारात मागणी आणि पुरवठ्याच्या आधारे दर बदलतात. त्यामुळे दर ठरवताना सद्य बाजारभाव आणि स्थानिक गरजा लक्षात घेणे आवश्यक असते.

वर्ष	सरासरी फुले (प्रति एकर)
पहिले	1.5 – 2 लाख
दुसरे व पुढे	3 – 4 लाख

ही माहिती केवळ शैक्षणिक आणि मार्गदर्शनासाठी आहे.कृषी तज्ज्ञांचा सल्ला अवश्य घ्यावा.

👉 अजून वाचा: शेवंती लागवड मार्गदर्शक: शेतीपासून फुलांच्या बाजारापर्यंत